چکيده مقاله قسمتی است که خواننده بعد از جذب شدن توسط عنوان مقاله به آن نگاه کرده و آنرا می‌خواند، چکيده علاوه بر کوتاه بودن بايد بطور معنی داری خلاصه شده و حاوی مطالب اصلی و مهمترين يافته های مسلم مقاله باشد.
بايد به مجله‌ای که می خواهيد برای آن مقاله بفرستيد نگاه کرده و طول متوسط چکيده ها رااز آن استخراج‌نمائيد، علاوه براين بايد به قسمت "توضيحاتی برای نويسندگان" رجوع کرده و اگر قوانين و ضوابط خاصی برای نوشتن چکيده در آن ذکر شده آنرا رعايت نمائيد. مثلا معمولاً گفته می شود که چکيده بايد بين صد تا صد و پنجاه کلمه باشد .
چکيده بايد حاوی بخشهای زير باشد:
- حقايق واصول بکار برده شده
- روشها
- نتايج اصلی
- اهميت نتايج و تعبير و تفسير آنها
چکيده مقاله بايد حاوی مطالب و حقايق يافت شده در کار تحقيقی، و مهمترين نتايج و ميزان اهميت کار انجام شده بوده ومعنی هر يک از يافته ها را بيان نمايد. نبايد در چکيده مطالبی رابيان نمود که در مقاله نيامده است بلکه بايديافته های مرتبط بامقاله را در برداشته و دقيق باشد .
نبايد در قسمت چکيده از عباراتی مثل "اهميت يافته ها در اين مقاله بحث شده است..." استفاده نمود زيرا اين‌عبارت و نظاير آن هيچگونه اطلاعاتی را به خوانندگان نمی دهند و غير مفيد هستند و فقط محدوديت استفاده از کلمات را برای شما بيشتر می کنند.(سقف150کلمه)- . بجای اينها بايد يافته ها راذکر نموده و بيان کنيد که چرا اين يافته ها مهم هستند .
چهار جزء اصلی هر چکيده عبارتند از :
1 - يافته هايتان ، يا چيزی که قصد يافتن آنرا داشته‌ايد. اين موضوع ممکن است قبلا در قسمت عنوان‌مقاله ذکر شده باشد.
2 - اگر روشهای بکار برده شده در کار تحقيقی جالب هستند توضيحی راجع به آنها ذکر کنيد در غير اينصورت لزومی به اينکار نيست .
3 - نتايج اصلی کار را همراه با تعابيراصلی آنها بصورت شفاف وواضح ذکرکنيد.هرگزنبا يد از توصيفات مبهم استفاده نمائيد. تعبير و تفسير از نتايج را براساس اهميت ، کاربرد و استنباط از آنها ذکر نمائيد .
4-حجم يک چکيده نبايد بيش از 150کلمه باشد.
هر يک از موارد فوق را حداکثر در چند جمله ذکر نموده و از کلمات اختصاری که در متن استفاده نموده‌ايدو يا خود آنها را مخفف کرده و به اختصار آورده ايد، در قسمت چکيده استفاده ننمائيد. در چکيده از اشکال و جداول استفاده ننموده و به‌آنها آدرس هم ندهيد. از عبارات ساده و مسلم همراه با مقادير و اعداد استفاده کنيد. مثلا بنويسيد:"هشتادوشش درصد ( 86%) بيماران بعد از درمان سلامت خود را به دست آوردند "
در چکيده جملات را طوری ننويسيد که نياز باشد به منبعی آدرس بدهيد ولی اگر لازم شد که درچکيده به منبعی آدرس دهيد بايد تمام مشخصات منبع يعنی: زمان چاپ ، نام نويسندگان، نام مجله و غيره راذکر کنيد .
چگونه يک مقاله علمی را خواندنی تر بنويسيم؟
مارتين گرگوری بيش از يک دهه پيش در مجله «نيچر» نوشت: «دو نوع نوشتار علمی وجود دارد. يک نوع برای جلب خواننده و نوع ديگر فقط برای اين‌که مورد ارجاع قرار گيرد و اين نوع دوم مانند يک بيماری عفونی به سرعت در حال گسترش است.»
به نظر می‌رسد در اين مقطع زمانی نيز تغييرات بسيار محدودی ايجاد شده است. هنوز هم حجم زيادی از مقالات علمی‌منتشره فقط توسط دانشمندان و محققانی که به موضوع مقاله علاقه‌مند هستند، مورد مطالعه قرار می‌گيرد و افرادی که به مطالعه گذرای مقالات علمی می‌پردازند، بيشتر به صفحات علمی روزنامه‌ها و مجلات علمی عام مراجعه می‌کنند.
با وجود مقالات فراوانی که در مورد نحوه نگارش صحيح و قابل فهم برای جلب توجه خواننده‌ها وجود دارد، دانشمندان نبايد از فقدان راهنماهای مناسب برای نحوه نگارش مقالات گلا‌يه داشته باشند. بسياری از ژورناليست‌ها و نويسندگان حرفه‌ای اين دو کتاب استاندارد در مورد نحوه نگارش مقاله خوب و علمی را مورد توجه قرار می‌دهند: اجزای سبک‌های نگارشی (استانک، وايت 1959) و درباره خوب نوشتن (زينسر 1976) حال آن‌که اين کتاب‌ها و کتاب‌های مشابه‌شان برای بسياری از دانشمندان ناشناخته‌اند. با وجود اين‌که اين کتاب‌ها نحوه نگارش صريح مقالات علمی را به طور دقيق بيان نمی‌کنند ولی از جهت بيان نحوه صحيح سازماندهی مطالب و نگارش مقالات شيوا و حاوی اطلاعات مفيد، بسيار با ارزشند.
مهم‌تر اين‌که اين قبيل کتاب‌ها حامل يک پيام مهم هستند که نويسندگان بايد مطالب را برای خوانندگان بنويسند نه برای خودشان.
البته هنوز هم بسياری از مقالات علمی و پزشکی، حاوی مطالب طولانی و مبهمی هستند که بيشتر خوانندگان و حتی آن‌هايی را که آگاهی مناسبی به موضوع دارند نيز گمراه می‌کنند.
مسلماً محدوديت‌هايی در شکل و ساختار مقالات علمی وجود دارد. در يک مقاله علمی علاوه بر در نظر گرفتن نکاتی که مورد نظر مجلات علمی مختلف است بايد مقدمه، مواد و روشها، نتايج و بحث در مورد نتايج در ارتباط با تئوری اوليه آورده شود. ماهيت مقالات علمی بيان نتايج و بحث بدون خطا (bias)، محدوديت‌هايی را در نحوه نگارش مقاله ايجاد میکند: بيان نتايج در جملات با فعل مجهول (passive) به آن شکل غير شخصی می‌دهد و لزوم به کار بردن مراجع مختلف نيز مانع می‌شود که متن مقاله به خوبی دنبال شود. با اين وجود، اين قوانين به قدری انعطاف‌پذير هستند که بتوان مقاله‌ای نوشت که حاوی مطالب مفيد و جالب توجه باشد.
10 فرمان برای نگارش علمی و جذاب
1- يک تفکر قديمی در معماری وجود دارد که می‌گويد شکل اشيا از عملکردشان پيروی میکند. اين تفکر در نگارش هم وجود دارد. بسياری از دانشمندان عقيده دارند هيچ چيزی مهم‌تر از نتايج مقالاتشان نيست.
اما واقعيت اين است که اولين عملکرد مقاله انتقال پيام به خواننده و متقاعد کردن وی به ارزشمند بودن تحقيق انجام شده است بنابراين بهتر است قبل از شروع به نوشتن، در مورد پيام موضوع تأمل شود. حتی بهتر است پيش از نوشتن عنوان مقاله، راجع به نتايج مقاله نيز انديشيده شود. دانشمندان امروزی کمتر به بيان نتايج خام می‌پردازند و هدفشان تفسير و بحث بهتر نتايج است (Horton,1995).
يک نويسنده ممکن است موضوعی را در ذهن خود روشن و واضح تصور کند و نيازی به توصيف و تفسير حس نکند در صورتی که خواننده ممکن است اصلاً چنين تفکری نداشته باشد. تمام ترديد‌ها توسط خوانندگان مختلف از اين تفکر نويسنده ناشی می‌شود که مطلبی که در اثر بحث و گفتگوی زياد برای وی مسجل و بديهی شده است برای خواننده نيز واضح و روشن است. گاهی اوقات، نتايجی که مربوط به موضوع اصلی نيستند هر قدر هم که جالب باشند، بهتر است حذف شوند و اگر اين نتايج حذف شده مفيد و اساسی باشند بهتر است در يک مقاله ديگر مطرح شوند.
يک نوشتار بايد يک پرسش اصلی را پاسخ دهد و بی‌توجهی به اين موضوع از دلايل شايع بی‌ميلی خوانندگان نسبت به مطالب است .(Lambert et al 2003) اين پرسش بايد مشخص، جديد، مورد علاقه و استقبال جامعه علمی باشد (Perneger & Hudelson, 2004).
خوانندگان مجلات فوق تخصصی به توضيحات اضافه و طولانی درباره موضوع مورد بحث علاقه‌ای ندارند، در حالی که در مجلات عمومی، براي ايجاد پس زمينه علمی مناسب برای خوانندگان نياز به توضيحات تکميلی احساس می‌شود. به طور کلی دانشمندان بايد خود را جای خوانندگان گذاشته و عمق و جزئيات لازم مطلب را از ديدگاه خوانندگان بررسی کنند.
2- مورد ديگر استفاده از شيوايی و فن بيان مناسب در حين پيروی از اسلوب مقاله‌نويسی است. David Reese چنين عنوان میکند که در يک مقاله پزشکی، علمی يا هر نوع ديگر، نويسنده بايد با استفاده از لغات متداول سعی کند که خواننده را نسبت مطلب نوشته‌شده متقاعد سازد. در عين حال، علی‌رغم تلاش برای فصاحت مطالب، هرگز مشاهدات و حقايق ارايه‌شده در مقالات نبايد تحت تأثير فن خطابه قرار گيرند.
به عنوان مثال در يک مقاله ضرورتی برای استفاده از صفات و قيدهای پيچيده وجود ندارد و در صورتی که بيان نتايج و بحث منطقی و روان باشند، خواننده نيازی به لغات نامفهوم و غير ضروری جهت درک بهتر مطلب احساس نمی‌کند.
کلمات غير ضروری بهتر است حذف شود. يک نگارش پرتوان، معمولاً مختصر و فشرده است. اين موضوع در مورد نوشته‌های عمومی نيز مصداق دارد. هر قدر در يک نوشته ترکيبات طولانی و پيچيده و توضيحات اضافی در پرانتز بيشتر باشد، خوانندگان و حتی علاقه‌مندان به موضوع را از ادامه مطالعه باز می‌دارد. بهترين و مطمئن‌ترين کار برای جلب توجه خواننده‌ها بيان مطالب به صورت صريح، قطعی و مشخص است.
3- خوانندگان انتظار دارند هر نوع اطلاعات خاص موجود در يک مقاله را در محل مخصوص آن پيدا کنند. در صورتی که جابجايی‌های زيادی در محل‌های ارايه اطلاعات ايجاد شود، مثلاً برخی نتايج بدون آن‌که در قسمت يافته‌های مقاله ذکر شده باشند در بحث مورد ارزيابی و تفسير قرار گيرند، خواننده را سردرگم می‌کنند. مطالبی که قرار نيست در قسمت بحث مطرح شود بهتر است از قسمت نتايج حذف شود.
4- عنوان مهمترين عبارت يک مقاله است. اگر خواننده‌ای اهميت نوشته‌ای را از عنوان آن برداشت نکند به خواندن آن ادامه نمی‌دهد. عنوان‌های طولانی حامل اطلاعات بيشتری هستند ولی توجه کمتری جلب می‌کنند، به‌خصوص در افرادی که با نگاه سريع و گذرا از روی عناوين موجود در فهرست مجلات، مقاله مورد نظرشان را انتخاب می‌کنند. عنوان‌های کوتاه جذاب‌تر هستند ولی ممکن است مفهوم کامل را نرسانند. عناوينی که از لغات ايهام‌دار استفاده می‌کنند، جذابيت بيشتری برای خوانندگان دارند، ولی نبايد به تبيين محتوای اطلاعاتی مطلب بپردازند. در نهايت در هنگام انتخاب عنوان مناسب، باز هم بهتر است نويسنده خود را در جايگاه خواننده قرار دهد.
5- خلاصه مقاله نيز دارای اهميتی تقريباً مساوی با عنوان است، گاهی تنها بر اساس خلاصه مقاله يک خواننده تصميم می‌گيرد مقاله را بخواند يا آن را کنار بگذارد. هر قدر هم يک مطلب حاوی اطلاعات قيمتی و مهم باشد، در صورتی که در خلاصه مطرح نشده باشد، خواننده علاقه‌ای به ادامه دادن مطالعه پيدا نمی‌کند. خلاصه مقاله به دو شکل نوشته می‌شود؛ نوع آزاد که شامل يک پاراگراف است و بيشتر در مقالات مولکولی و بيولوژی سلولی استفاده می‌شود و نوع ساختاری که هر چهار قسمت مقاله در آن رعايت می‌شود و بيشتر در مقالات کلينيکال استفاده می‌شود. در مورد اين‌که بهتر است خلاصه پيش از نوشتن مقاله تهيه شود يا پس از اتمام آن، بهتر است که هر دو روش يک‌بار مورد ارزيابی و آزمايش قرارگيرد و سپس روش مناسب‌تر را انتخاب کنيم.
6- بين بررسی متون و مقدمه مقاله اختلاف زيادی وجود دارد، مقدمه نبايد تا جايی که امکان دارد به مرور متون بپردازد هدف اصلی آن طراحی يک نقشه است که نويسنده ابتدا به طور عام لزوم بررسی موضوع را عنوان میکند و سپس با نشان دادن روشها به يک سؤال اصلی که همان هدف مقاله است، می‌رسد. يک تاريخچه کوتاه که اهميت مطالعه را عنوان میکند و اطلاعات قبلی موجود در اين زمينه را بيان کرده و نقايص موجود را نمايان می‌سازد، عموماً در مقدمه آورده می‌شود.
7- قسمت مواد و روشها در مقاله بايد به طور تخصصی و با جزئيات کامل مطرح شود. به نحوی که محققان ديگر نيز بتوانند آن را انجام دهند. يک اشتباه شايع در اين قسمت، بيان نشدن برخی جزئيات ضروری است که خواننده را از درک صحيح روش انجام مطالعه باز می‌دارد، بنابراين قرار دادن خود به جای خواننده در اين قسمت نيز بسيار مفيد خواهد بود. شرکت‌هايی که محصولات آنها مورد استفاده قرار گرفته به طور خلاصه بايد ليست شوند.
8- نتايج بايد با يک نظم و توالی منظم ارايه شوند، بيان نتايج بايد از توالی منطقی پيروی کند و نه از ترتيب زمانی. در غير اين صورت درک آنها مانند چيدن قطعات پازل در کنار هم است که می‌تواند بسيار گيج‌کننده باشد. از ارايه نتايج غير ضروری که تأثير چندانی در بحث ندارند بايد پرهيز شود تا خواننده سردرگم نشود و پيام اصلی نيز کم‌رنگ‌تر نشود. هدف از نوشتن يک مقاله تحقيقاتی، ارايه يک فرضيه و بحث و تفصيل و تفسير در مورد آن است. بنابراين بحث يک مقاله بايد کاملاً روان و مرتبط با نتايج و با تفسيرهای کامل و ذکر منابع مختلف باشد. تفکرات و انديشه‌های تحقيقاتی بايد با دلايل مستدل و مستند حمايت شوند و به طور کاملاً واضح و روشن مورد ارزيابی قرار گيرند تا خواننده بتواند با آن ارتباط برقرار کند.
9- در نهايت، افزايش تعداد مقالات تحقيقاتی و مقالات مروری نشان‌دهنده افزايش فشار بر محققان است تا در زمينه‌های مورد علاقه خود همگام با مقالات روز باشند. اگرچه روزانه بر تعداد الگوها و راهنماها برای نوشتن يک مقاله گويا و قابل درک افزوده می‌شود، دانشمندان از ميان حجم زيادی از مقالات از همين الگوها جهت انتخاب مقاله مورد نظرشان استفاده می‌کنند. دانشمندان کماکان مقالات را، در صورتی که به عنوان آنها علاقه‌مند باشند يا پرسش و پاسخ‌های مهمی را در برداشته باشند، مطالعه می‌کنند و هر قدر يک مطلب بهتر و منطقی‌تر نوشته شود خوانندگان بيشتری را جذب میکند و بيشتر مورد ارجاع ساير مقالات واقع می‌شود.
10- و بالاخره اين که در نظر گرفتن دو نکته هنگام مقاله‌نويسی بسيار مهم است: پيام اصلی و خواننده مقاله، چرا که تمام هدف نويسنده متقاعد کردن خواننده به ارزش و اهميت تحقيق انجام شده است و اگر او به خواننده‌ها بی‌توجهی کند، خواننده‌ها نيز به نوشته‌های او بی‌توجهی می‌کنند.
قواعد مقاله نويسی
تحقيق و پژوهش از اهميت ويژه ای برخوردار است و به جرات ميتوان گفت که همه پبشرفت های علمی صنعتی پژوهشی تکنولوژی و جامعه شناسی بر پايه تحقيق و پژوهش استوار است. اصلی ترين و مهمترين شيوه ارائه نتايج يک مطالعه و تحقيق، تهيه مقاله پژوهشی است و محققی در صحنه توليد وانتشار علمی موفق است که بتواند نتايج پژوهش خود را در مجلات معتبر پژوهشی به چاپ برساند. از آنجا که نوشتن صحيح و مناسب يک مقاله يک رکن اساسی برای چاپ مقالات علمی ميباشد، در اينجا سعی شده است که به بررسی روش های صحيح نگارش مقالات پژوهشی پرداخته شود. به طور کلی هر مقاله پژ وهشی شامل اجزای اصلی زير است:
عنوان
نام نويسنده يا نويسندگان
اطلاعات تماس
چکيده
واژگان کليدی
مقدمه
مبانی نظری تحقيق
روش تحقيق
يافته های تحقيق
بحث و نتيجه گيری
فهرست منابع
عنوان مقاله
1) اولين بخش يک مقاله عنوان است که بايد اشتراکاتی با موضوع اصلی تحقيق داشته باشد و به شکلی جذاب جمله‌بندی شده باشد. نکات زير در انتخاب عنوان مقاله قابل توجه هستند:
2) عنوان مقاله حتی الامکان بايد دقيق و رسا بوده و از به کار بردن اصطلاحات ناآ شنا يا اختصاری خودداری شود.
3) عنوان مقاله حتی الامکان بايد جمله خاصی باشد که نکات اصلی و عمده موضوع را در بر داشته باشد.
4) به طور معمول (نه هميشه) و در نام‌گذاری اکثر تحقيق ها اين نکات در نظر گرفته می شود: چه چيزی را ميخواهيم بررسی کنيم، در چه جامعه ای، در کجا و در چه زمانی. مثلا عنوان يک مقاله ميتواند اين باشد: بررسی رابطه سطح سواد مادران و تغذيه کودکان در شهر تهران سال 1386
5) عنوان بايد «فاقد پيش داوري» باشد. به عنوان مثال، انتخاب اين عنوان برای يک مقاله، مناسب به نظر نمی رسد: بررسی علل بی علاقگی رانندگان نسبت به بستن کمربند ايمنی!
6) اگر کلماتی در توصيف ويژگی مطالعه شما نقش کليدی دارند حتما در عنوان خود آن را بگنجانيد. مثل مطالعه آينده نگر مطالعه دوسويه کور يا مطالعه تصادفی شده
7) هيچ گاه نبايد در عنوان مقاله نتيجه پژوهش را به صورت ثابت شده ذکر نمود.
نويسندگان و آدرس ها
اسامی نويسندگان و همکارانی که در مطالعه شرکت داشته اند بايد بطور کامل ذکر شود. همچنين نويسنده اصلی که مسئول ارتباط با خوانندگان است بايد مشخص شده و آدرس کامل و شماره تلفن وی در اختيار خوانندگان قرار گيرد.
چکيده تحقيق
چکيده پس از عنوان بيشتر از ساير بخشهای يک مقاله خوانده ميشود و در چکيده قسمت های مختلف مقاله شامل مقدمه، اهداف، روشها و نتايج تحقيقق بصورت خلاصه ذکر می شود. متن بسياری از مقاله ها به طور کامل در دسترس ما نيست و گاهی فرصت برای خواندن تمام مقاله نداريم و از اين رو چکيده مقاله اهميت زيادی دارد. در اکثر مجلات تعداد کلمات چکيده 150 تا 250 کلمه محدود است.
واژگان کليدی
چند واژه کليدی که از اهميت زيادی در مطالعه برخوردارند، در اين قسمت ذکر می شود. ضمن اين که با ذکر واژه های کليدی در سايتهای علمی می توان به دنبال مقاله نيز گشت. به طور معمول تعداد اين واژه ها حدود 6-5 کلمه در نظر گرفته می شود.
مقدمه
مقدمه يک مقاله پژوهشی ضمن بيان مسئله و تشريح موضوع به آن مسئله پاسخ ميدهد که ارزش مطالعه حاضر برای انجام آن چه بوده است. در حقيقت با مطالعه مقدمه يک مقاله پژوهشی، خواننده با مسئله تحقيق آشنا شده و ضرورت انجام پژوهش را درک ميکند. متن مقدمه بايد روان باشد و حتی الامکان به صورت خلاصه و حداکثردر 2 صفحه تايپ شود.
مبانی نظری تحقيق
ادبيات تحقيق يا مبانی نظری، به تشريح مفاهيم، تعاريف و تاريخچه موضوع تحقيق می پردازد. نويسنده مقاله بايد بر ادبيات تحقيق مسلط بوده و مبانی نظری موضوع تحقيق خود را به طور مختصر ولی کاربردی بيان نمايد. مبانی نظری تحقيق بايد با استناد و ارجاع علمی آورده شود. يک مقاله خوب بايد بخش مبانی نظری قابل قبولی داشته باشد.
روش تحقيق
در اين قسمت از مقاله چگونگی و روش انجام پژوهش توضيح داده می شود. همچنين نمونه های مورد بررسی، چگونگی نمونه گيری، جامعه هدف، مراحل اجرائی پژوهش و نحوه تجزيه و تحليل داده ها ذکر می شود. در اين قسمت در مورد تغيير بيشتر بحث شده و روش اندازه گيری و ميزان دقت و چگونگی کنترل آنها بيان می شود.
يافته های تحقيق
در اين قسمت نتايج بدست آمده از پژوهش ذکر می شود. نتايجی کليدی مطالعه بايد با کلمات روان و دقيق و بدون بزرگ نمايی ذکر شود. از روشهای مختلفی برای ارائه نتايج استفاده می شود. استفاده از اعداد، جداول و نمودارها کمک ارزنده ای به ارائه مطلب بطور ساده تر می نمايد اما لازم است داده های جداول و نمودارها به طور کامل تشريح شده و مورد تجزيه و تحليل قرار گيرند. در مواردی که از روش ها و آزمون های آماری برای بررسی نتايج و تحليل داده ها استفاده شده باشد، بايد نوع آن نيز ذکر شود.
بحث و نتيجه گيری
در اين قسمت به تفسير نتايج ارائه شده می پردازيم. همچنين می توان به مقايسه نتايج به دست آمده از مطالعه حاضر با نتايج ساير مطالعه ها پرداخت و با توجه به مجموعه شواهد نتيجه گيری نمود. در صورت لزوم می توان پيشنهادهايی برای انجام مطالعات بهتر و کامل تر در آينده ارائه داد.
فهرست منابع
در پايان لازم است کليه منابعی که در تحقيق مورد استفاده قرار گرفته اند، به شيوه ای مطلوب ذکر شوند. شيوه نگارش منابع در نشريات مختلف متفاوت است و بهتر است از راهنمايی اين نشريات و شرايط نگارش مقالات کمک بگيريم.
چند نکته اساسی در ارسال مقالات به نشريات علمی
به ياد داشته باشيد که قبل از ارسال چکيده مقاله خود به يک مجله، ابتدا فرم نحوه نگارش مقاله را از آن مجله دريافت نموده و چکيده خود را در قالب آن فرم تهيه و تايپ نماييد (به عنوان مثال تعداد کلمات، فونت، تعداد خطوط، فاصله خطوط از کناره های صفحه و…)
دلايل عدم پذيرش چکيده يک مقاله در نشريات علمی
1) ابهام در موضوع مقاله و وجود تعداد زياد مقالات مشابه پيشين
2) عدم تبيين زمينه اصلی تحقيق
3) نمونه گيری نامناسب
4) عدم رعايت اصول مقاله نويسی مورد نظر نشريه
5) عدم ذکر صحيح ارقام آماری
6) فقدان بحث و پرداختن به نتايج
7) چکيده های خيلی کوتاه و خيلی زياد
8) بی دقتی در تهيه متن (غلط تايپی ، اشتباهات متن)
9) عدم ارتباط موضوع مقاله با رويکرد نشريه
