چکیده
موضوع این رساله بررسی کتاب «کشف الحقایق»عزیز الدین نسفی است. نوع تصوف صوفیانه ی نسفی افراطی نبود. نسفی در این کتاب به بیان اصول و مبانی توجه بیشتری نشان داده و کوشیده است تا مطالب را هم از نظر ظاهر (=شریعت) هم از نظر عقل (=فلاسفه)بررسی کند. و دیدگاه عرفانی را بر دو دیدگاه پیشین برتر بشمارد .و آن را راه رسدن انسان به حقیقت بداند. متاسفانه علی رغم پایگاه بلند نسفی در حکمت و عرفان اسلامی و مخصوصاً سهم ویژه ای او در تشریع و تعلیم نظام تصوف اسلامی به زبان فارسی ساده ،نسبتاً گمنام مانده و در باره او و افکار و آثارش کار زیادی انجام نشده است.بی گمان یکی از عوامل عمده این گمنامی ،زندگانی بی ثبات و نا آرام او در سالهای آخر عمر است .خاصه آنکه از نوشته های او استنباط می شود شخصاً نیز گمنامی و انزوا را بر نام آوری و شهرت طلبی ترجیح می داده است. در این پایان نامه درباره اینکه چرا نسفی هر موضوع را از سه دیدگاه بررسی کرده است ؟و نسفی در این کتاب به بیان چه موضوعاتی پرداخته.و تفاوت این کتاب با آثار دیگر او چیست؟ بحث خواهد شد.
مقدمه:
بی تردید می توان ادب را پدیده ای مهم و مایۀ آرامش در زندگی انسان دانست زیرا با توجه به ابعاد گوناگون وجود انسان: الهی ، عقلانی ، اجتماعی، عاطفی و بدنی؛ ادب پاسخگوی خوبی برای بُعد عاطفی انسان به شمار می رود. محور اعجاز قرآن کریم نیز ادب است و بررسی های فراوانی که در این زمینه انجام شده است این مطلب را به خوبی اثبات می کند. بنابراین پژوهش در آثار ادبی ازجنبه های گوناگون برای جوامع بشری بسی سودمند بوده است و سبب شده تا انسان از محدود شدن در جنبه های مادی و پرداختن محض به علوم تجربی- هر چند که ضرورتشان انکار ناپذیر است – رهایی یابد. یکی از این آثار زیبای ادبی کتاب ارزشمند «دُمیه القصر و عُصره اهل العصر» تألیف ادیب نام آور ایرانی در قرن پنجم هجری ابوالحسن باخرزی است که ما در این پژوهش به ترجمه و شرح اشعار ده تن از شاعران مندرج در آن پرداختیم.