1-2- بیان مسئله
بی شک فرض عقلايي بودن سرمايه گذاران به عنوان مدل ساده اي از رفتار انسان، يكي از پايه هاي اصلي دانش مالي كلاسيك است و تقريبا تمامي نظريه هاي مالي کلاسيك مثل نظريه پرتفوي ، بازار كاراي سرمايه ، مدل قيمت گذاري دارايي هاي سرمايه اي و تئوري نمايندگي و نظريه هاي فرعي منشعب از آنها، متاثر از اين فرض است.
در سال 1970، فاما مقاله اي را تحت عنوان «بازارهاي كاراي سرمايه، مروري بر نظريه و مطالعات تجربي» منتشر نمود. وي در اين مقاله ديدگاه قبلي خود را در مورد كارايي بازارهاي سرمايه مجدداً تعريف نمود و ادعا نمود كه در يك بازار كارا، قيمت ها تمامي آنچه كه در مورد يك دارايي فهميده مي شود را در خود منعكس مي كنند. طبق فرضيه بازار كارا، قيمت هاي دارايي مالي در برگيرنده همه اطلاعات موجود مربوط به آن دارايي ها است و قيمت ها در هر زماني به عنوان تخمين بهينه اي از ارزش صحيح سرمايه گذاري شكل مي گيرند. اين فرضيه بر اين اساس قرار دارد كه سرمايه گذاران رفتار عقلايي دارند به اين معني كه همه اطلاعات موجود و در دسترس را پردازش كرده و به دنبال حداكثر ساختن مطلوبيت مورد انتظار هستند. به بيان ديگر، دارايي هاي مالي هميشه به صورت عقلايي قيمت گذاري مي شوند،
بیان مساله
اگر جوامع بشري را به دقت مدنظر قرار دهيم و رفتارهاي افراد آن را تحليل كنيم در مي يابيم كه افرادي كه با يكديگر ارتباط متقابل دارند و تحت يك نظام يا سيستم زندگي مي كنند معمولاً مشابه هم، فكر و رفتار مي نمايند. يكي از دلايلي كه رفتارها و قضاوت هاي افراد يك جامعه، مشابه يكديگر است اينست كه همه آنها در معرض اطلاعات يكسان و مشابه قرار مي گيرند، عامل ديگر تأثير اجتماعي است كه نقش بزرگي در جهت دهي به قضاوت هاي افراد بازي مي كند. زمانيكه افراد با قضاوت يكسان يك گروه بزرگ از همنوعان خود مواجه مي شوند گرايش پيدا مي كنند كه پاسخ متفاوت خودشان احتمالاً نادرست است. اين افراد به سادگي فكر مي كنند كه همه افراد نمي توانند اشتباه كنند بنابراين نظر خود را تغيير داده و با آنها هماهنگ مي شوند .ما در زندگي مي آموزيم كه هر گاه يك گروه بزرگي از افراد به مسأله اي پاسخ يكسان داد حق با آنهاست و بايد نظر آنها را پذيرفت. اين امر موجب شكل گيري رفتار توده واري مي شود. بنابراين رفتار توده وار در بازار سرمايه را مي توان آن دسته از رفتارهاي سرمايه گذاران ناميد كه منجر به ناديده گرفتن پيش بيني ها و عقايد خود در رابطه با قيمت سهام و اتخاذ تصميمات سرمايه گذاري تنها بر پايه رفتار كل بازار مي شود (Devenow and Welch, 1996). حتي افراد كاملاً منطقي هم مي توانند دچار پديده رفتار توده واري شوند. يك مثال از شكل قوي پديده توده واري موجي است كه باعث ايجاد حباب خطر ناك در بورس اوراق بهادار مي شود (شهرآبادي، 1386). به دليل اهميت تأثير رفتار توده وار سرمايه گذاران بر كارايي بازار سهام، اخيراً تحقيقات علمي و پژوهشي توجه بيشتري به اين پديده معطوف داشته اند. به عقيده تان و همكارانش (2007) در صورت وجود رفتار توده وار در ميان سرمايه گذاران استفاده از ديدگاه هاي متورش نسبت به بازده و ريسك، تصميم گيري عقلائي را مغشوش مي كند و تأثير اين رفتار توده وار بر حركت قيمت سهام مي تواند منجر به ارزش گذاري نادرست اوراق بهادار شود. سرمايه گذاران و مديران صندوق هاي سرمايه گذاري رفتار توده وار را بصورت پذيرش ريسك فراوان بدون اطلاعات كافي ، افزايش نرخ معاوضه ريسك و بازده و اولين نشانه اغتشاش و فرار به پناهگاه مناسب تر توصيف مي كنند. بعضي از مشاهدات توسط شركت كنندگان در بازار نشان مي دهد كه رفتار توده وار، نوسانات و بي ثباتي بازار را افزايش و شكنندگي سيستم مالي را شديد تر و وخيم تر مي كند (Bikhchandani & Sharma, 2001)......
ج- بیان مسأله اساسی تحقیق به طور كلی (شامل تشریح مسأله و معرفی آن، بیان جنبه های مجهول و مبهم، بیان متغیرهای مربوطه و منظور از تحقیق):
گزارش های مالی، از مهمترین خروجی های سیستم حسابداری است که از اهداف عمده ی آن، فراهم آوردن اطلاعات لازم برای ارزیابی عملکرد و توانایی سودآوری بنگاه اقتصادی است. هدف اولیه ی گزارش های مالی، حل نمودن مشکل عدم تقارن اطلاعات است. در واقع گزارش های مالی وسیله ای را برای مدیران فراهم می کند تا اطلاعات حاصل از عملکرد شرکت را به استفاده کنندگان صورت های مالی انتقال دهند. اگر گزارش های مالی به مدیران اجازه ی میزانی از انعطاف پذیری را ندهد، برای مدیران انتقال اطلاعات پیرامون شرکت به استفاده کنندگان صورت های مالی مشکل خواهد بود. با دادن اختیار به مدیران در راستای انعطاف پذیری نسبت به گزارش های مالی مانند برآورد عمر مفید، ارزش اسقاط یا انتخاب روش های ارزیابی موجودی کالا؛ استفاده کنندگان صورت های مالی ممکن است، قضاوت بهتری در مورد چگونگی عملکرد واحد انتفاعی داشته باشند.(نوروش؛ ابراهیمی کردلر، 1384)
هیلی و والن (1999) مدیریت سود را اینگونه تعریف کرده اند: «مدیریت سود زمانی رخ می دهد که مدیر برای گزارشگری مالی از قضاوت شخصی خود استفاده کند و این کار را با هدف گمراه کردن برخی از سهامداران درباره ی عملکرد واقعی اقتصادی و یا برای تاثیر در نتایج قراردادهایی که به ارقام حسابداری گزارش شده بستگی دارند، انجام می دهد». فرآیند اندازه گیری سود و نتیجه ی آن نقش مهمی در اداره ی شرکت دارد و معمولا کاربران صورت های مالی اهمیت زیادی برای آن قایل هستند. از آنجا که محاسبه ی سود بنگاه اقتصادی متاثر از روش های برآورد حسابداری است و تهیه ی صورت های مالی به عهده ی مدیریت واحد تجاری است، ممکن است بنا به دلایل مختلف، مدیر اقدام به مدیریت سود نماید. (ولی زاده لاریجانی، 1387)
1-2- بیان مسئله
رشد و توسعه هر كشوری مستلزم بكارگیری منابع در شكل بهینه و هدایت آن در مسیری صحیح است. در هر جامعه نهادهای مختلفی می توانند در جهت تحقق این هدف گام بردارند و نقش مؤثری را در این راه ایفا كنند.بازارهای سرمایه و نهادهای مربوط به آنها یكی از مهمترین عوامل مؤثر در این فرآیند هستند. علیرغم تنوع و تعدد نهادهای مربوط به بازار سرمایه، بورس تهران مهمترین و اصلی ترین مركز مبادلات سرمایه ای تلقی می گردد.بدیهی است كارایی این نهاد مستلزم تصمیم گیری درست عوامل موجود در آن است. روزانه تعداد زیادی از شركتها با انتشار سهام برای اولین بار وارد بازار سرمایه می شوند.معمولاً این شركتها آنقدر سریع رشد می كنند كه منابع مالی آنها جهت تامین برای توسعه این شركتها كافی نیست. از آنجا كه تامین مالی یك مرحله بسیار مهم در رشد شركتها به شمار می آید، برای این شركتها مهم است كه قیمت سهام آنها نشان دهنده ارزش واقعی دارایی ها و فرصت های سرمایه گذاری آنها باشد.
1-1- بیان مساله
مطالعات بر روی شاخص های نقدشوندگی در اوایل قرن 20 میلادی شروع شد از همان ابتدا این عامل توجه بازارهای مالی را جلب کرد دارایی نقد شونده تلقی می شود که در زمان کوتاه بدون ایجاد ضرر معامله شود منظور از نقدشوندگی صرفاً سهولت در خرید و فروش دارایی مورد نظر و سرعت تبدیل سرمایه گذاری یا دارایی ها به وجه نقد است(خرمدین و یحیی زاده فر، 1387، 102) و ابزری (1386) از عوامل مربوط به نقدشوندگی بازار سهام می توان به اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام اشاره کرد که به عنوان مهمترین عامل تاثیرگذار بر نقدشوندگی معرفی شده ( فانگ و همکاران ، 2009، 5) چن و همکاران (2007) به طوری که میزان این شکاف تا حدود زیادی میزان نقدشوندگی را تعیین می کند قیمتی را که یک معامله گر برای خرید اوراق بهادار پیشنهاد می کند را قیمت پیشنهادی خرید و قیمتی که برای فروش اوراق بهادار پیشنهاد می شود را قیمت پیشنهادی فروش اوراق بهادار می گویند اختلاف بین این دو قیمت پیشنهادی نیز اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش اوراق بهادار نامیده می شود. بورس اوراق بهادار به عنوان نماد بازار سرمایه ایران، تأثیرپذیری زیادی از تغییر چرخه های اقتصادی دارد. مدیران سرمایه گذاری و سایر اشخاص حقیقی و حقوقی كه در این بازار به معاملات سهام و سایر دارایی-های مالی می پردازند، برای حفظ و افزایش ارزش سبد سرمایه گذاری خود نیاز به بررسی عوامل مختلف مؤثر بر بازده سرمایه گذاری های خود دارند. پیش بینی های سود هر سهم در سرمایه گذاری ها از اهمیّت ویژه ای برخوردار است، زیرا در شیوه های ارزیابی سهام عامل مهمی تلقی می شود و در بیشتر موارد، جزء اساسی روش های انتخاب سهام می باشد. اهمیت این پیش بینی به میزان انحرافی بستگی دارد كه با واقعیت دارد. هر چه میزان این انحراف كمتر باشد، پیش بینی از دقت بیشتری برخوردار است و این مسئله برای استفاده كننده و تهیه كننده مهم تلقّی می شود.